มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา

มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยาเกิดเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2463(แต่ข้อมูลโดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ระบุเกิดเมื่อ 2 มกราคม 2465 ที่มณฑลปราจีนบุรี บิดาชื่อผัน หินลาด มารดาชื่อลม่อม หินลาด เริ่มเข้าสู่วงการบันเทิงจากการเป็นดาราตลกจำอวดขณะอายุ 17 ปี ร่วมกับอบ บุญติด, ดอกดิน กัญญามาลย์, สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม และ สมควร กระจ่างศาสตร์ ในยุคละครเวทีสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ต่อมาสมรสกับหม่อมหลวงรุจิรา อิศรางกูร และได้ทำงานเป็นนักพากย์ภาพยนตร์ในชื่อ "รุจิรา - มารศรี" เป็นคู่นักพากย์ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่นิยมของผู้ชมภาพยนตร์มายาวนานร่วมครึ่งศตวรรษ ชีวิตครอบครัว มีบุตร-ธิดาสามคน และอยู่ในวงการบันเทิง ได้แก่อรสา อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 18 มกราคม 2485)จีรศักดิ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 26 มกราคม 2489; ถึงแก่กรรมหลัง 2548)จิระวดี อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 10 พฤษภาคม 2500) สำหรับละครเวทีที่สร้างชื่อให้กับ มารศรี มากที่สุดคือ ละครเวทีเรื่อง "วนิดา" (2486) โดยเป็นนักแสดงหญิงคนแรกที่รับบทเป็น "วนิดา วงศ์วิบูลย์" หญิงสาวที่ถูกบิดาสั่งจับแต่งงานกับ พันตรีประจักษ์ มหศักดิ์ นายทหารม้าที่ต้องมารับเคราะห์กรรมแทนน้องชาย ที่ติดหนี้กู้เงินจากบิดาของวนิดา จนต้องเกือบถูกฟ้องล้มละลาย ชีวิตของสองหนุ่มสาวต้องตกอยู่ในสภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก โดยเฉพาะฝ่ายชายที่มีคนรักและมารดาที่คอยหวงแหนดุจจงอางหวงไข่ ดีว่าหญิงสาวมีกำลังใจที่เข้มแข็งในการพยายามหาข้อเท็จจริง เพื่อลบล้างมลทินย่าของเธอ คือ "คุณหญิงมณฑา" ที่ถูกใส่ร้ายป้ายสีว่าคบชู้ จนต้องระเห็จออกจากบ้านมหศักดิ์ โดยมีประจักษณ์คอยช่วยเหลือด้วยใจยุติธรรมเป็นที่ตั้ง เมื่อละครเวทีได้รับความนิยมลดลง จึงได้ผันตัวจากนักแสดงละครเวทีเป็นนักแสดงในภาพยนตร์ และละครโทรทัศน์ในเวลาต่อมา โดยเป็นทั้งนักแสดงนำ นางเอก นางร้าย และนักแสดงสมทบ ผลงานการแสดงมารศรีมีผลงานการแสดงทั้งแนวชีวิตและแนวชวนหัว กับงานพากย์ภาพยนตร์ตั้งแต่ยุค 16 มม.จนถึงยุคหนังสโคป 35 มม. เช่น สายโลหิต, ผู้ชนะสิบทิศ, เป็ดน้อย (ไม่ใส่เครดิตร่วมแสดง), เกาะสวาทหาดสวรรค์, มันมากับความมืด, เขาชื่อกานต์, โอวตี่, เครือฟ้า และอีกหลายเรื่องเป็นผู้พากย์เสียงลงฟิล์ม เช่น ละครเร่ รวมทั้งงานแสดงละครโทรทัศน์ที่มีชื่อเสียง เช่น คมพยาบาท (ทางช่อง 4 บางขุนพรหม เมื่อ2512) จนถึงปัจจุบัน ได้รับรางวัลนักแสดงหญิงยอดเยี่ยม รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ ครั้งที่ 6 ประจำปี2529 จากเรื่อง โอวตี่ และการเชิดชูเกียรติในฐานะศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปี2542 และรางวัลเกียรติยศคนทีวี จัดโดยรางวัลโทรทัศน์ทองคำ ประจำปี2548 ร่วมกับ พิชัย วาสนาส่งและสินีนาฏ โพธิเวส มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (นักพากย์และนักแสดง) ประจำปี พ.ศ 2542 และได้มาประทับรอยมือรอยเท้าบนลานดารา ของหอภาพยนตร์ถึง 2 ครั้ง ครั้งแรกตั้งแต่หอภาพยนตร์อยู่ที่ถนนเจ้าฟ้า เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2530 ปัจจุบันรอยพิมพ์มือ-เท้า ดังกล่าว ได้นำมาจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ภาพยนตร์ไทย และครั้งที่สองที่ศาลายา บนลานดาราแห่งใหม่ เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม 2555 ร่วมกับลูกสาวคือ อรสา และ จิระวดี อิศรางกูร ณ อยุธยา